فرآورده های هومیوپاتی و چالش های موجود
فرآورده هومیوپاتیک چیست؟
تولد روش درمانی هومیوپاتی به اواخر قرن ۱۸، پیش از ظهور اصول مدرن فارماکولوژی بازمیگردد. این روش هم چنان در میان سایر روش های طب جایگزین(Alternative medicine) در درمان بیماری های پوستی از اقبال خوبی برخوردار است.
بر اساس قانون اروپا (ماده ۱ بخشنامه ۲۰۰۱/۸۳/EC) فرآورده هومیوپاتی به هر فرآورده دارویی اطلاق می شود که از اجزای هومیوپاتیک تشکیل شده و مطابق با روش ساخت هومیوپاتی (موجود در فارماکوپه اروپا یا هر فارماکوپه معتبر و رسمی در کشورهای عضو) تهیه شده است. یک داروی هومیوپاتیک ممکن است حاوی تعدادی از اجزا باشد. این اجزای طبیعی در فرآورده های هومیوپاتیک که از منابع گیاهی، مواد معدنی یا حیوانی نشات می گیرد، با دوزهای فوق العاده کم و رقیق شده در فرمولاسیون فرآورده نهایی به کار می روند.
در روش درمانی هومیوپاتی ، رقیق سازی (که به عنوان “پویا سازی” یا “تقویت شدن” نیز از آن یاد می شود) فرایندی است که در آن ماده ای با الکل یا آب مقطر رقیق می شود و سپس در فرآیندی به نام “مکش” طی لرزش ها و تکان دادن های شدید حل می شود. مواد جامد نامحلول ، مانند کوارتز و پوسته صدف ، پس از آسیاب کردن با لاکتوز رقیق می شوند (سایش).
بنیانگذار هومیوپاتی ، ساموئل هانمن (۱۷۴۳-۱۸۴۳) معتقد بود که روند ساکشن “انرژی حیاتی” ماده رقیق شده را فعال می کند و رقت های پی در پی “قدرت” فرآورده را افزایش می دهند.
مکانیسم اثر فرآورده های هومیوپاتیک با دانش امروز قابل توصیف نیست. اما باور کلی در مورد ساز و کار این فرآورده ها این است که رقتهای زیاد از مولکول های فعال، ممکن است حافظه ای از ماده اصلی را حفظ کنند. از منظر دیگر فرآورده های هومیوپاتیک با تحریک مکانیسم طبیعی خودترمیمی در بیمار، سلامتی را بهبود می بخشند. شیوه درمان هومیوپاتیک منحصر به هر فرد است، به طوریکه اگر افراد مختلف از یک بیماری رنج ببرند، درمان های متفاوتی را دریافت خواهند کرد.
محدودیت ها در روند ثبت و بررسی فرآورده های هومیوپاتیک توسط ارگان های نظارتی:
وجود مقادیر بسیار کم مواد فعال در فرمولاسیون هومیوپاتیک و دشواری در به کار گیری روشهای متداول آماری در آزمایشات بالینی به منظور بررسی اثر بخشی و مورد مصرف این فرآورده ها ، باعث شده است که فرآیند ثبت فرآورده های هومیوپاتیک با سایر فرآورده ها متفاوت باشد. در روند ثبت و بررسی این فرآورده ها، ۳ موضوع اصلی بایستی مورد توجه قرار گیرد؛ کیفیت، ایمنی مصرف و مورد مصرف.
به منظور ثبت فرآورده های دارویی، تولیدکنندگان موظف هستند مطابق اصول GMP رفتار کنند و کیفیت فرآورده را مطابق استاندارد های کیفی تضمین نمایند. اما در مورد فرآورده های هومیوپاتیک برخی از الزامات در روشهای کنترل کیفیت (از قبیل شناسایی و تعیین مقدار ماده مواد مؤثره، مطالعات سم شناسی) غیر قابل اجرا یا غیر مرتبط است و به همین دلیل اعتبار سنجی روش های تولید به منظور ارزیابی کیفیت فرآورده های هومیوپاتیک از اهمیت بالایی برخوردار است.
هم چنین با توجه به روش های متفاوت تولید فرآورده های هومیوپاتیک، آلودگی های میکروبی مواد اولیه، و فعالیت بالای بیوشیمیایی بعضی از اجزای به کار رفته در آنها (باوجود رقت بسیار بالا) بررسی ایمنی مصرف این فرآورده ها نیز بسیار حائز اهمیت است.
- Gupta, Pragati, and Anjika Shukla. “The scope and market of alternative medicine and India’s potential to become a global distributor.” (2019).
- Kayne SB, “Homeopathic pharmacy: theory and practice” (۲ ed.), Elsevier Health Sciences, p. ۵۳, ISBN978-0-443-10160-1 (2006)
- https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/files/eudralex/vol-1/dir_2001_83_consol_2012/dir_2001_83_cons_2012_en.pdf
- https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/files/eudralex/vol-2/vol2b_applicationform_homeo_rev1_201612.pdf
- https://www.hma.eu/380.html
